BỐ THÍ là gì? 5 Phước báu nhận được khi bố thí đúng cách thỏa mãn 3 điều kiện

Phước thiện là quả của thiện Pháp, cho thân tâm an lạc ở hiện tại và vị lai, ở thế gian và siêu thế.
Có 10 Pháp phát sinh phước thiện là: Bố thí, Giữ giới, Hành thiền, Cung kính, Hỗ trợ, Hồi hướng, Hoan hỷ, Nghe pháp, Thuyết Pháp, Chánh kiến, mà bậc thiện trí nên tạo, để phát sinh phước thiện cho quả báu an lạc. Trong đó, chỉ có phước thiện bố thí dùng tài sản để tạo, cũng là phước thiện bậc thấp nhất, nhưng dễ tạo nhất và làm nền tảng hỗ trợ cho các phước thiện khác phát triển.

PHƯỚC THIỆN BỐ THÍ là gì?

Thí chủ sử dụng của cải tiền bạc… và cả sự hiểu biết của mình chia sẻ cho người khác với thiện tâm tế độ, mong sự lợi ích, tiến hoá và an lạc đến người nhận, gọi là phước thiện bố thí.
Nếu thí chủ có tác ý thiện tâm trong sạch (không có tham, sân, ngã mạn, tà kiến) bố thí cho người nhận, thì tạo được dục giới thiện nghiệp, sẽ cho quả báu trong cõi dục giới như an lạc, giàu sang, phú quý, có quyền cao chức trọng…, song vẫn còn quanh quẩn trong luân hồi. Nếu sự bố thí này trở thành Bố Thí Ba La Mật sẽ hỗ trợ cho các ba la mật khác, dẫn đến thành tựu Đạo Quả.
Bố Thí Ba La Mật thành tựu khi thí chủ bố thí với thiện tâm trong sạch, không bị ô nhiễm bởi tà kiến, tham ái, ngã mạn và hợp với tâm bi, đức tin, trí tuệ và phát nguyện chỉ mong chứng ngộ Niết Bàn, nguyện trở thành Đức Phật Chánh Ðẳng Giác, Ðức Phật Ðộc Giác, hay Thánh Thanh Văn Giác, mà không cầu dục lạc thế gian.

Phước báu nhận được của người bố thí

Trong kinh Sappurisadānasutta, Đức Phật dạy 5 cách tạo phước thiện bố thí và quả báu như sau:

⦁ Tạo phước thiện bố thí với đức tin trong sạch nơi Tam Bảo, tin nghiệp và quả của nghiệp, người ấy sẽ được quả báu là có nhiều tài sản, giàu sang, phú quý, sắc thân rất xinh đẹp, có màu da mịn màng, trắng trẻo, đáng được mọi người ngưỡng mộ.

⦁ Người thiện trí tạo phước thiện bố thí với đại thiện tâm cung kính người thọ thí và vật thí được phát sinh hợp Pháp và trong sạch, người ấy sẽ được quả báu là có nhiều tài sản, giàu sang, phú quý, trong gia đình, vợ chồng, con cháu, bạn bè, thuộc hạ, những người làm và người thân đều cung kính nghe lời.

⦁ Người thiện trí tạo phước thiện bố thí hợp thời, đúng lúc (như bố thí đến Tỳ Khưu khách, Tỳ Khưu sắp đi xa, bệnh, người đang đói khát, hoặc lễ dâng y kathina,…), người ấy sẽ được quả báu là có nhiều tài sản, giàu sang, phú quý, có của cải quý hiếm, thành tựu như ý nguyện.

⦁ Người thiện trí tạo phước thiện bố thí với đại thiện tâm tế độ những người thọ thí, người ấy sẽ được quả báu là có nhiều tài sản, giàu sang, phú quý, người tâm an lạc trong của cải của mình.

⦁ Người thiện trí tạo phước thiện bố thí trong khả năng, không phiền hại chúng sinh khác (không làm khổ mình và khổ người), người ấy sẽ được quả báu là có nhiều tài sản, giàu sang, phú quý, mọi tài sản không bị lửa đốt, nước trôi, trộm cướp, nhà nước tịch thu hay người không ưa thích chiếm đoạt.

Chi Pháp Của Phước Bố Thí

Để thành tựu phước bố thí cần hội đủ 3 chi Pháp:

⦁ Tác ý đại thiện tâm trong sạch bố thí với trí tuệ.
⦁ Vật bố thí hợp Pháp, trong sạch, không hại ai mà có.
⦁ Người thọ có giới đức trong sạch, hành thiện pháp.

Giảng giải:

Tác ý trong đại thiện tâm bố thí trải qua 3 thời kỳ:

⦁ Trước khi bố thí: Thiện tâm hoan hỷ chuẩn bị bố thí.
⦁ Đang khi bố thí: Thiện tâm hoan hỷ khi đang bố thí vật thí đến người đang nhận vật thí ấy.
⦁ Sau khi đã bố thí: Thiện tâm hoan hỷ khi đã bố thí xong. Bất cứ khi nào niệm tưởng đến phước bố thí ấy, thí chủ lại phát sinh thiện tâm vô cùng hoan hỷ.

Khi thí chủ hoan hỷ với đại thiện tâm bố thí đủ cả 3 thời kỳ trên thì phước thiện ấy có cơ hội cho quả an lạc ngay ở hiện tại và vô số kiếp vị lai, trong 3 thời: ấu niên, trung niên và lão niên. Nếu bên thọ nhận là bậc không còn tham, sân, si hay đang tu để tận diệt tham, sân, si, thì thí chủ có phước báu rất lớn, thậm chí là vô lượng.

Vật bố thí

Vật bố thí có 10 thứ cần thiết như: Cơm, nước, vải (quần áo), giày dép (xe cộ), hoa (vòng hoa), vật thơm, vật thoa, giường (chỗ nằm), chỗ ở (nơi trú ngụ), đèn. Nếu thí chủ bố thí các vật này đến người tại gia thì được phước thiện và quả báu bình thường.

Vật bố thí cần thiết cho Chư Tăng là 4 thứ vật dụng: Y phục, Vật thực, Chỗ ở và thuốc trị bệnh. Nếu thí chủ bố thí cúng dường tứ vật dụng này đến chư Tỳ Khưu Tăng thì được nhiều phước thiện và quả báu cao quý vô lượng.

⦁ Người thọ nhận vật thí có 2 hạng:
⦁ Cá nhân có 14 hạng.
⦁ Chư Tỳ Khưu Tăng có 7 trường hợp.

Cá nhân thọ thí

Có 14 hạng cá nhân thọ nhận từ thấp cho đến cao, mà thí chủ hưởng được quả báu như sau:

⦁ Bố thí đến loài súc sinh hưởng được 5 quả báu (sống lâu, sắc đẹp, an lạc, sức mạnh, trí tuệ) 100 kiếp.
⦁ Bố thí đến phàm nhân không có giới, hưởng được 5 quả báu 1000 kiếp.
⦁ Bố thí đến phàm nhân có giới, hưởng được 5 quả báu 100 ngàn kiếp.
⦁ Cúng dường đến hành giả chứng các bậc thiền và ngũ thông, hưởng được 5 quả báu 100 ngàn tỷ kiếp.
⦁ Cúng dường đến hành giả phàm nhân đang hành Thiền Tuệ để chứng ngộ, hưởng 5 quả báu vô số kiếp.
⦁ Cúng dường đến bậc Thánh Nhập Lưu, hưởng được 5 quả báu vô số kiếp nhiều hơn.
⦁ Cúng dường đến bậc Thánh Nhập Lưu tu tập để chứng ngộ cao hơn, hưởng 5 quả báu vô số kiếp hơn.
⦁ Cúng dường đến bậc Thánh Nhất Lai, hưởng được 5 quả báu vô số kiếp nhiều hơn.
⦁ Cúng dường đến bậc Thánh Nhất Lai tu tập để chứng ngộ cao hơn, hưởng 5 quả báu vô số kiếp hơn.
⦁ Cúng dường đến bậc Thánh Bất Lai, hưởng được 5 quả báu vô số kiếp hơn.
⦁ Cúng dường đến bậc Thánh Bất Lai đang tu tập để chứng ngộ cao hơn, hưởng 5 quả báu vô số kiếp hơn.
⦁ Cúng dường đến bậc Thánh A La Hán, hưởng được 5 quả báu vô số kiếp hơn.
⦁ Cúng dường đến Đức Phật Độc Giác, hưởng được 5 quả báu vô số kiếp hơn.
⦁ Cúng dường đến Đức Phật Toàn Giác, hưởng được 5 quả báu vô số kiếp hơn.

Chư Tỳ Khưu Tăng Ni thọ thí

Có 7 trường hợp bố thí đến Chư Tỳ Khưu Tăng Ni và quả báu từ cao đến thấp theo tuần tự như sau:

1- Cúng dường đến chư Tỳ Khưu Tăng và chư Tỳ Khưu Ni có Đức Phật chủ trì.

2- Cúng dường đến chư Tỳ Khưu Tăng và chư Tỳ Khưu Ni, sau khi Đức Phật đã tịch diệt Niết Bàn.

3- Cúng dường đến chư Tỳ Khưu Tăng.

4- Cúng dường đến chư Tỳ Khưu Ni.

5- Cúng dường đến một số Tỳ Khưu Tăng và Ni.

6- Cúng dường đến một số Tỳ Khưu Tăng.

7- Cúng dường đến một số Tỳ Khưu Ni.

Thí chủ tạo phước thiện bố thí cúng dường đến chư Tỳ Khưu Tăng chắc chắn có phước thiện và quả báu cao quý vô lượng trong kiếp hiện tại và vô số kiếp vị lai, đặc biệt làm nhân duyên hỗ trợ cho các pháp hạnh Ba La Mật được thành tựu, dẫn đến chứng ngộ Đạo Quả, Niết Bàn.

Thí chủ với người thọ thí

Thí chủ với bậc thọ thí có 4 trường hợp:
⦁ Thí chủ có giới đức trong sạch, bố thí đến người thọ thí không có giới, hành ác pháp, thì có được phước thiện bố thí và quả báu nhiều.
⦁ Thí chủ không có giới, hành ác pháp, bố thí đến người thọ thí có giới đức trong sạch, hành thiện pháp, thì được phước thiện và quả báu không nhiều.
⦁ Thí chủ không có giới, hành ác pháp, bố thí đến người thọ thí cũng không có giới, hành ác pháp, thì được phước thiện không đáng kể.
⦁ Thí chủ có giới đức trong sạch, hành thiện pháp, bố thí đến Bậc có giới đức trong sạch, có thiện pháp cao thượng, thì chắc chắn được phước thiện vô lượng, rồi hồi hướng đến tất cả thân bằng quyến thuộc, và tất cả chúng sinh đều được phước thiện ấy.

Phước Báu Bố Thí Cho Quả Hiện Tại

⦁ Thí chủ được nhiều người yêu quý.
⦁ Thí chủ được bậc Thiện trí đến dạy dỗ, hướng dẫn.
⦁ Tiếng tốt của thí chủ lan truyền khắp nơi.
⦁ Thí chủ tự tại, không rụt rè khi đi trước đám đông.
⦁ Thí chủ được tái sanh ở cõi phúc, cõi chư thiên.

Điều kiện phước bố thí cho quả ngay hiện tại:

Nếu thí chủ bố thí hợp đủ 4 pháp sau đây thì chắc chắn phước thiện ấy sẽ cho quả ngay hiện tại không lâu:
⦁ Vật thí hợp Pháp và hoàn toàn trong sạch, không làm khổ mình hay chúng sinh khác.
⦁ Thiện tâm hoan hỷ, trong sạch đủ cả 3 thời: Trước khi, đang khi và sau khi bố thí với quyết tâm, dứt khoát.
⦁ Bậc thọ thí có ân đức cao thượng đó là Đức Phật Toàn Giác, bậc Thánh A La Hán.
⦁ Bậc Thánh A La Hán vừa xả Diệt Thọ Tưởng Định.
⦁ Tác Ý Trong Phước Thiện Bố Thí

Phước thiện bố thí có được phước thiện và quả báu vô lượng do tác ý trước khi, đang khi và sau khi bố thí.

Năng lực của tác ý hoan hỷ trước khi bố thí

Thí chủ có tác ý với thiện tâm hoan hỷ trước khi bố thí, thì thiện nghiệp ấy có cơ hội cho quả tốt tái sinh kiếp sau trong lòng mẹ, và cho tiếp quả lạc sau khi đã tái sinh trong thời ấu niên, tùy theo năng lực quả nghiệp ấy.
Thí chủ có tác ý với thiện tâm không hoan hỷ trước khi bố thí (có ác tâm xen lẫn mà vẫn bố thí), thì thiện nghiệp ấy có cơ hội cho quả tốt tái sinh kiếp sau trong lòng mẹ, và cho tiếp quả lạc lẫn khổ sau khi đã tái sinh trong thời ấu niên, tùy theo năng lực quả nghiệp ấy.

Năng lực của tác ý hoan hỷ khi đang bố thí

Tác ý với thiện tâm khi đang bố thí quyết định phước thiện ấy trở thành Tam nhân thiện nghiệp (có trí tuệ) hay nhị nhân thiện nghiệp (không có tuệ) như sau:
Thí chủ có tác ý hoan hỷ với thiện tâm hợp với trí tuệ (tin hiểu nghiệp báo) khi đang bố thí, thì thiện nghiệp ấy có đủ Tam nhân (Vô tham, vô sân, vô si) nên phước thiện ấy trở thành Tam nhân thiện nghiệp.

• Nếu vị ấy có tác ý hoan hỷ với thiện tâm hợp với trí tuệ (tin hiểu nghiệp báo) khi đang bố thí và thiện tâm trong sạch (không có tham ái, ngã mạn và tà kiến) trước và sau khi bố thí, thì thiện nghiệp ấy trở thành Tam nhân thiện nghiệp bậc cao.
• Nếu vị ấy có thiện tâm hoan hỷ hợp với trí tuệ (tin hiểu nghiệp báo) đang bố thí và thiện tâm ô nhiễm (có tham ái, ngã mạn và tà kiến) trước và sau khi bố thí, thì thiện nghiệp ấy thành Tam nhân thiện nghiệp bậc thấp.
  Thí chủ có thiện tâm hoan hỷ không hợp với trí tuệ (không tin hiểu nghiệp báo) khi đang bố thí, thì thiện nghiệp ấy không hợp với trí tuệ nên phước thiện ấy trở thành nhị nhân thiện nghiệp (Vô tham, vô sân).
• Nếu người ấy có thiện tâm hoan hỷ không hợp với trí tuệ (không tin hiểu nghiệp báo) khi đang bố thí, nhưng thiện tâm trong sạch (không có tham ái, ngã mạn và tà kiến) trước và sau khi bố thí, thì thiện nghiệp ấy trở thành nhị nhân thiện nghiệp bậc cao.
• Nếu người ấy có thiện tâm hoan hỷ không hợp với trí tuệ (không tin hiểu nghiệp báo) khi đang bố thí, nhưng thiện tâm lại ô nhiễm (có tham ái, ngã mạn và tà kiến) trước và sau khi bố thí, thì thiện nghiệp ấy trở thành nhị nhân thiện nghiệp bậc thấp.

Năng lực của tác ý hoan hỷ sau khi bố thí

Tác ý hoan hỷ với thiện tâm sau khi tạo phước bố thí có tầm quan trọng quyết định phước thiện ấy trở thành thiện nghiệp bậc cao hay bậc thấp như sau:

Dù tác ý với thiện tâm ô nhiễm (có tham ái, ngã mạn và tà kiến) trước khi bố thí, nhưng nếu sau khi bố thí, tác ý với thiện tâm trong sạch, hoan hỷ theo thời gian dài thì phước thiện ấy thành thiện nghiệp bậc cao.

Ngược lại, dù tác ý với thiện tâm trong sạch (không có tham ái, ngã mạn và tà kiến) trước khi bố thí, nhưng sau khi bố thí, thiện tâm ô nhiễm theo thời gian dài thì phước thiện ấy trở thành thiện nghiệp bậc thấp.

Hạng người Tam nhân

Vị nào có tác ý hoan hỷ với thiện tâm hợp với trí tuệ (tin hiểu nghiệp báo) khi đang bố thí, và thiện tâm hoan hỷ, trong sạch (không có tham ái, ngã mạn, tà kiến) trước khi bố thí (ít quan trọng) cũng như sau khi bố thí theo thời gian dài (tính quyết định), thì vị ấy đã tạo Tam nhân thiện nghiệp bậc cao, khi chết, nếu thiện nghiệp ấy có cơ hội cho quả tái sinh, vị ấy sẽ trở thành người Tam nhân ở cõi người hoặc 1 trong 6 cõi Dục Thiên hưởng lạc, có thể tu chứng Thiền, đắc Thánh và thần thông.

Hạng người nhị nhân

Vị nào có tác ý hoan hỷ với thiện tâm hợp với trí tuệ
(tin hiểu nghiệp báo) khi đang bố thí, nhưng thiện tâm ô nhiễm (có tham ái, ngã mạn và tà kiến) sau khi bố thí theo thời gian dài (vì thiện tâm trước khi bố thí ít quan trọng) thì vị ấy đã tạo Tam nhân thiện nghiệp bậc thấp.
Vị nào có tác ý hoan hỷ với thiện tâm không hợp với trí tuệ (không tin hiểu nghiệp báo) khi đang bố thí, nhưng thiện tâm hoan hỷ, trong sạch (không có tham ái, ngã mạn và tà kiến) trước khi bố thí (ít quan trọng) và sau khi bố thí theo thời gian dài (có tính quyết định) thì tạo được nhị nhân thiện nghiệp bậc cao.
Vị nào có giới hạnh trong sạch, trọn vẹn đã tạo Tam nhân thiện nghiệp bậc thấp và nhị nhân thiện nghiệp bậc cao, khi chết, nếu thiện nghiệp ấy có cơ hội cho quả tái sinh, vị ấy sẽ trở thành người nhị nhân ở cõi người hoặc 1 trong 6 cõi Dục Thiên hưởng lạc ít, không thể tu chứng Thiền, đắc Thánh và thần thông.

Hạng người vô nhân

Vị nào có tác ý với thiện tâm ô nhiễm, không hợp với trí tuệ (không tin hiểu nghiệp báo) khi đang bố thí, và thiện tâm cũng ô nhiễm (có tham ái, ngã mạn và tà kiến) sau khi bố thí theo thời gian dài (vì thiện tâm trước bố thí ít quan trọng), thì vị đó đã tạo nhị nhân thiện nghiệp bậc thấp, khi chết, nếu thiện nghiệp ấy có cơ hội cho quả tái sinh, vị ấy sẽ trở thành người vô nhân (không có nhân vô tham, vô sân, vô si) ở cõi người hoặc ở cõi Tứ Thiên Vương, bị đui mù, câm điếc, tàn tật bẩm sinh, chỉ biết thông thường trong cuộc sống.

Pháp tạo phước báu tối ưu hội đủ 5 chi:

⦁ Bản thân có giới đức trong sạch.
⦁ Tác ý với thiện tâm hợp với trí tuệ (tin hiểu nghiệp báo) và thiện tâm hoan hỷ, trong sạch (không có tham ái, ngã mạn, tà kiến) trong cả 3 thời kỳ trước khi, đang khi và sau khi (nhất là đang và sau khi) bố thí.
⦁ Bố thí với thiện tâm cung kính, tế độ, đúng thời, không làm khổ mình, khổ người hay chúng sinh khác.
⦁ Vật thí hợp Pháp và hoàn toàn trong sạch.
⦁ Người thọ nhận có giới đức và tu tập để giác ngộ.

Phát nguyện sau khi bố thí

“Cầu mong phước thiện bố thí này của con làm duyên lành dẫn dắt con chứng ngộ Niết Bàn, chứng đắc A La Hán, diệt đoạn tuyệt phiền não trầm luân”.
Vị nào đã phát nguyện này, ngày nào chưa đạt đến mục đích cứu cánh, chứng ngộ Niết Bàn theo nguyện vọng, ngày ấy vẫn hưởng được quả báu cao quý trong cõi người, cõi trời Dục giới, Sắc giới và Vô Sắc giới.

Hồi hướng phước bố thí

“Con xin hồi hướng phần phước thiện bố thí thanh cao này đến cho cha con là ông….. Cầu mong cha con hoan hỷ thọ nhận phần phước thiện thanh cao này để được an lạc, thoát khỏi cảnh khổ, tu theo Chánh Pháp…”.